De onderwijskwaliteit in Nederland keldert al jaren, ondanks alle pogingen om het onderwijs te verbeteren. De Onderwijsinspectie oordeelt (Staat van het Onderwijs, 2021) stevig en duidelijk: repareren is niet voldoende, er moet grondig worden gerenoveerd. Dit vraagt om duurzame en structurele interventies die écht werken. High Performing Schools is een interventie die bewezen werkt. In dit artikel licht ik dit toe.
Bewezen effectief
Al 15 jaar worden scholen omgevormd tot High Performing Schools. Onderzoek naar de leerresultaten van High Performing Schools laten zien dat deze scholen in staat zijn geweest om een leerwinst van vijf tot acht maanden te bewerkstelligen. Dit is veel meer dan de meeste interventies in de zogenaamde NPO-menukaart.
Wat is een High Performing School?
Een goed presterende school is een school waar álle leerlingen tot buitengewone prestaties worden uitgedaagd. Dit weten we door onderzoek naar de best presterende scholen wereldwijd te combineren met wetenschappelijk onderzoek vanuit onder andere de cognitieve psychologie, sociologie, organisatiepsychologie en pedagogiek. Deze op onderzoek én onderwijspraktijk gebaseerde principes zijn de basis van het High Performing Schools (HPS) programma. Hét tweejarige programma om een High Performing School te worden.
Wat houdt het HPS-programma in?
Om een High Performing School te worden volgen scholen een intensief tweejarig verbeterprogramma waarin ze geschoold en begeleid worden om goed en waardevol onderwijs te geven aan álle leerlingen. Het uitgangspunt hierbij is dat ieder kind alles kan leren (Ericsson, 2017) en volgt de volgt de volgende High Performing Schools principes:
- Een heldere en gedeelde visie met behulp van het visiekwadrant. (Pollen, 2016).
- Hoge normen en verwachtingen voor álle leerlingen. (Davies, 2017).
- Effectief leiderschap. (Zenger | Folkman, 2014).
- Onderwijsleiderschap. (De Wit, 2018).
- Hoog niveau van samenwerking en communicatie. (Laloux, 2015).
- Curriculum, instructies en toetsen uitgelijnd met kerndoelen. (Muijs, 2014).
- Frequente controle op kwaliteit van het leren en lesgeven. (Ashman, 2018).
- Gerichte professionele ontwikkeling door middel van een transitie naar een professionele leergemeenschap met leerteams. (Muhammed, 2020).
- Ondersteunende leeromgeving voor docenten en leerlingen. (Birbalsingh, 2018).
- Een hoge mate van ouder- en maatschappelijke betrokkenheid (Bergeson, 2019).
- Een academische cultuur die mensen inspireert en motiveert tot voortdurende reflectie. (Kirschner, 2020).
Hoe hebben we de impact van HPS gemeten?
Onder leiding van Professor Orhan Agirdag (Visiting professor Academica University of Applied Sciences, Associate Professor, KU Leuven & University of Amsterdam) Professor en Daniel Muijs (hoofd Professor of Education and Head of the School of Social Sciences, Education and Social Work, Queen's University Belfast) is onderzoek gedaan naar de impact van HPS.
Het HPS-programma is een integraal verbeterprogramma, zowel pedagogisch-didactisch als governance- organisatorisch voor scholen met als doel de leerresultaten sterk te verbeteren. Het programma wordt ingevuld op basis van twee verschillende versies:
- HPS met de leidende coalitie (schoolleider, IB/KC en docent)
- HPS met de leidende coalitie en daarnaast ook PLG scholing aan het team
Om de effectiviteit te meten zijn de prestaties van 47 basisscholen die het HPS programma hebben doorlopen, vergeleken met niet-HPS basisscholen in Nederland. Als afhankelijke variabelen is gekeken naar de behaalde referentieniveaus van 2019 (meest recent beschikbare cijfers). Meer specifiek is nagegaan in welke mate de leerlingen het streefniveau halen (1S/2F) voor drie domeinen (rekenen, taalverzorging en leesvaardigheid) apart en gezamenlijk. De leerwinst van de laatste drie jaren (2 meetpunten) van de High Performing basisscholen is vergeleken met de leerwinst van de controlegroep (niet HPS-scholen). De effectgrootte is gebaseerd op Cohen D, een statistiek die veel gebruikt wordt om studies met elkaar te vergelijken. Deze is geïnterpreteerd volgens de methode waarop ook de NPO-effectiviteit is gemeten. Deze methode zet effectgrootte om tot maanden leerwinst. Een methode die ook is gebruikt door de Education Endowment Foundation (EEF) in Engeland.
Wat zijn de resultaten?
De analyses tonen aan dat deelname aan HPS een sterke positieve relatie heeft met leerwinst in vergelijking met niet-HPS scholen. Op niet-HPS scholen bereiken gemiddeld 57% van de leerlingen het streefniveau. Op scholen die hebben deelgenomen aan het HPS-programma is dit percentage 61%, en op scholen die het HPS-programma met PLG’s hebben gevolgd ligt dit percentage zelfs op 67%. Uit de resultaten kan dan ook verder geconcludeerd worden dat het HPS-programma met PLG’s het meest effectief is.
Het onderzoek heeft in het bijzonder de leerwinst gemeten op drie domeinen; rekenen, taalverzorging en leesvaardigheid. Voor rekenen en taalverzorging werden significante effecten gevonden. Volgens de EEF-methode komen deze effecten overeen met respectievelijk zes en acht maanden extra leren.
Voor meer informatie verwijzen we naar het artikel welke hier te vinden is:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S088303552300112X
Conclusies
Het High Performing Schools programma is een uiterst effectieve route naar beter onderwijs vanwege het integrale karakter. Het raakt alle facetten van leren en organiseren vanuit een professionele cultuur met een democratische structuur.
Inmiddels hebben diverse schoolbesturen en individuele scholen het programma succesvol doorlopen, waaronder Opmaat Groep, RK Basisscholen, SCIO Groep, Onderwijsgroep EduMare, Allure, Attendiz, Vario, Flores Onderwijs, het Stedelijk Lyceum PCBO Leeuwarden en Koninklijke Visio.
Ervaring met het HPS-programma
Een interview met Gerda Lukkien (Directeur KC de Driehoek van Opmaat groep) waarin zij vertelt over haar ervaringen met het HPS-programma en de ontwikkelingen. Ook geeft ze tips aan scholen die willen starten met een soortgelijk programma.
