Voorlezen is een van de fijnste en meest waardevolle activiteiten die je als ouder samen met je kind kunt doen. Maar ook op de kinderopvang, peuterspeelzaal, bso of in de klas biedt voorlezen een bijzonder moment voor iedereen. Echter, (beginnen met) voorlezen is niet altijd even makkelijk. Daarom geven wij hier tips om van het voorleesmoment een echt moment voor jou en het kind te maken.
Judith Pool leest kinderen op haar school voor uit prentenboek.
Waarom voorlezen?
Voorlezen neemt kinderen mee op reis door hun verbeelding. Het neemt ze mee naar nieuwe werelden, met spannende avonturen of juist hele herkenbare verhalen. Daarnaast draagt voorlezen bij aan de ontwikkeling van het kind. Kinderen die worden voorgelezen, ontwikkelen een voorsprong in de taal-leesontwikkeling. Bovendien biedt het temperamentvolle kinderen rust en verbetert het de interactie tussen volwassene en kind (1).
Zeker als je geen ervaring hebt met voorlezen, of je bent vroeger zelf weinig voorgelezen, kan het lastig zijn de juiste voorleesboeken te vinden. Hieronder vind je tips over hoe je voor kunt lezen aan kinderen van verschillende leeftijdsgroepen, inclusief suggesties voor goede voorleesboeken. Deze boeken kunnen gebruikt worden door zowel ouders als leerkrachten.
Tips van een voorlezer
|
Tips per leeftijdscategorie
Baby’s (0-2 jaar)
Voor de allerkleinsten zijn er knisperboekjes (gemaakt van stof) en boekjes om mee in bad te nemen. Hierna komen de kartonboekjes, die dreumesen overal mee naartoe kunnen nemen. Klassiekers zijn Nijntje en Dikkie Dik. Ook het voorlezen van rijmpjes en versjes vinden baby’s en dreumesen al snel erg leuk. Een voorbeeld hiervan is ‘Jij bent de liefste’ van Hans en Monique Hagen met illustraties van Marit Tornqvist. Ook leuk als het kind ouder wordt.
 |
Uitgelicht: Hey baby, kijk! Een knuffelboek – Laura van Bouchout en Eva Mouton
Dit kartonboekje kreeg in 2022 de titel Boekstart Babyboekje van het jaar. Het lieve boekje brengt voorlezer en kind dicht bij elkaar en nodigt uit om samen met de dieren in het boek mee te knuffelen. |
Peuters (2-4 jaar)
Voor deze leeftijdsgroep kun je denken aan klassiekers als Rupsje Nooitgenoeg en ‘Van een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop heeft gepoept’. En vergeet Jip & Janneke natuurlijk niet! Ook tel- en zoekboeken zijn favoriet onder deze groep. Daarnaast houden peuters van herhaling, wat past bij het vele herlezen dat je bij een prentenboek vaak doet. Na enkele malen voorlezen, kennen peuters het boek vaak letterlijk uit hun hoofd (en verbeteren ze jou als je het verkeerde woord zegt).
|
|
Uitgelicht: Van wie is deze staart? – Joukje Akveld en Martijn van der Linden
Een van de delen uit een serie Nederlandse peuterboekjes. In dit boekje ga je samen met het kind op zoek naar, de titel zegt het al, bij welk dier welke staart hoort. Schrijver Joukje Akveld schreef meer prachtige kinderboeken, waaronder ook voor oudere kinderen. Denk bijvoorbeeld aan ‘Een aap op de WC’, over Diergaarde Blijdorp ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar. |
Kleuters (4-6 jaar)
Voor kleuters zijn enorm veel voorlees- en prentenboeken verkrijgbaar. Klassiekers hierin zijn de boeken van Kikker en de boeken van Ingrid en Dieter Schubert (Platvoetje, Woeste Willem) en Charlotte Dematons (Alfabet, Sinterklaas, Nederland). Ook Pluk van de Petteflet, net als de andere boeken van Annie M.G. Schmidt en ‘De avonturen van Tommie en Lotje’, geschreven door Jacques Vriens, zijn aanraders.
|
|
Uitgelicht: Robin – Sjoerd Kuyper
Een klassieker, maar wel een van de meest ingetogen, bijzondere en warme voorleesboeken. Het boek gaat over de kleine wereld waarin titelpersonage Robin leeft en de avonturen die hij hier beleeft. Avonturen die kleuters zullen begrijpen. Zo is Robin in de verhalen een ridder, wordt hij verliefd, krijgt hij een zusje en gaat hij naar school. Maar ook verdrietige thema’s komen aan bod, zoals in het verhaal van Robin en opa. Een boek dat elke ouder en leerkracht zijn of haar kleuter(s) moet voorlezen. |
Schoolkind (6-9 jaar)
In deze leeftijdsgroep kunnen kinderen zelf lezen, maar blijft het belangrijk om voor te blijven lezen. Het aanbod voor 6-tot-9-jarigen is eindeloos. Klassieker in deze leeftijdsgroep zijn geschreven door onder andere:
- Paul Biegel (De kleine kapitein, Het sleutelkruid);
- Roald Dahl (De heksen, Matilda, Sjakie en de chocoladefabriek);
- Astrid Lindgren (Ronja de roversdochter, De kinderen van Bolderburen);
- Paul van Loon (Dolfje Weerwolfje, De griezelbus)
Verder zijn aanraders ‘Vosje’ van Edward van de Vendel en ‘Zeb’ van Gideon Samson.
|
|
Uitgelicht: De tuin van de walvis – Toon Tellegen
De boeken van Toon Tellegen bevatten filosofische en ietwat absurdistische thema’s, die door veel kinderen (en volwassenen) worden gewaardeerd. Dit boek is daar geen uitzondering op. In dit boek schrijft Walvis een brief aan zijn vriend Sprinkhaan. Hij wil graag een tuin met een bank, waarop het bezoek kan zitten. Sprinkhaan verzamelt alle spullen en legt de tuin aan op de rug van Walvis, bij de ‘fontein’. |
Prepubers (9-12 jaar)
Een geweldige leeftijd om aan voor te lezen, aangezien het aanbod aan prachtige jeugdliteratuur bijna oneindig is. Zeker de laatste jaren verschenen er ontzettend veel mooie boeken in deze leeftijdsgroep, waarvan heel veel van Nederlandse schrijvers. De kwaliteit van deze jeugdliteratuur doet in gelaagdheid en complexiteit niet onder voor literatuur voor volwassenen. Aanraders zijn onder andere:
- Annet Schaap – Lampje;
- Yorick Goldewijk – Films die nergens draaien;
- Anna Woltz – Alaska, Gips, 100 uur nacht;
- Simon van der Geest – Dissus, Spinder, Hart van staal;
- Sanne Hoogeboom – Mot en de metaalvissers;
- Peter Koolwijk – Gozert
Voor klassiekers kun je denken aan de Harry Potter boekenreeks en de boeken van Thea Beckman (Kruistocht in spijkerbroek, Hasse Simonsdochter) en Tonke Dragt (De brief voor de koning, De tuinen van Dorr).
|
|
Uitgelicht: Lepelsnijder – Marjolijn Hof
Dit betoverende sprookje gaat over Janis, die samen met de oudere Frid boven op een berg woont en houten lepels snijdt om te verkopen. Janis mag de berg niet af. Frid daalt soms af om de sierlijke lepels te verkopen en proviand in te slaan. Maar op een dag keert Frid niet terug van een van zijn tochten. En als het eten opraakt, moet Janis wel vertrekken. Samen met ezel Kiezel en hond Luki gaat hij op zoek naar Frid. En dan komt Janis erachter dat de wereld anders in elkaar zit dan hem altijd werd verteld. |
Pubers (12 jaar en ouder)
Op deze leeftijd willen kinderen niet altijd meer voorgelezen worden, maar zeker op school is het belangrijk om dit wel te blijven doen. Thuis hangt het af of het kind het nog leuk vindt. Met name jeugdthrillers en ‘young adult’-literatuur (overgang van jeugd- naar volwassenenliteratuur) zijn in deze leeftijdsgroep favoriet. Literair gezien zijn dit niet altijd de beste boeken, waarbij de frames waarin deze boeken gezet zijn vaak erg cliché voelen. En dat terwijl er voor deze leeftijdsgroep zeker mooie jeugdboeken verschijnen. Enkele tips zijn Pardalita (van Joana Estrela), ‘Tegenwoordig heet iedereen Sorry’ (Bart Moeyaert) en ‘De schaduwen van Radovar’ (Marloes Morshuis).
 |
Uitgelicht: Hele verhalen voor een halve soldaat – Benny Lindelauf
Dit boek won in 2021 de Woutertje Pieterse Prijs voor het beste oorspronkelijk Nederlandse jeugdboek. Het boek is een raamvertelling over zes naamloze broers, die in volgorde van leeftijd een oproep krijgen zich te melden bij de grenspost en deel te nemen aan de oorlog. Bij het Vredespaleis moeten zij een gift achterlaten, maar de broers zijn arm en hebben geen geld of geschikte giften om te kunnen betalen. Wel beschikken ze over prachtige verhalen, die ze vertellen alsof hun leven ervan afhangt (en dat is ook zo). |
Deze leeslijst is samengesteld door Judith Pool en Eva Köhler, kerndocenten bij Academica.
Ondersteunende literatuur
1 Lezen.nl, Voorlezen: een boost voor taal en lezen
Academica
Prof. dr. Carl Hendrick
Prof. dr. Daniel Muijs
