Het eerste item op de NPO menukaart is meteen een van de meest problematische. Voor- en vroegschoolse interventies leveren gemiddeld vijf maanden leerwinst op zegt men. En OK, er is inderdaad veel onderzoek dat het belang van voor- en vroegschools onderwijs aantoont (b.v. de grootschalige EPPE studie ¹).
Maar voor- en vroegschoolse interventies is wel een heel brede categorie en het is niet duidelijk wat er precies mee bedoeld wordt. Als je in de oorspronkelijke lijst studies van de Engelse EEF gaat kijken, waaruit dit is overgenomen, zie je dat hier van alles op een hoop wordt gegooid. Voorschoolse opvang, cognitieve interventieprogramma’s, onderwijs in de kleuterklas enzovoort. Wat betekent vijf maanden vooruitgang dan? Dit geeft ons weinig houvast bij het kiezen van een interventie. Verdere informatie is ook niet altijd verhelderend. Dat de interventie van hoge kwaliteit moet zijn zal wel, maar dat behelst heus wel meer dan goede relaties tussen begeleiders en kinderen. Het is bovendien zo dat als je naar de verschillende studies kijkt er wel grote verschillen zijn wat betreft effectiviteit. Om iets te doen aan leerachterstanden moeten dergelijke interventies in de eerste plaats ook een onderwijs-relevante inhoud hebben. Pure voorschoolse opvang, zoals Sure Start in het VK (al de programma’s die in deze studies zitten komen uit de Engelstalige landen) die dat niet doen kunnen wel effectief zijn op andere vlakken maar tonen meestal geen resultaten voor schooluitkomsten (zie evaluatie ²)
Wat we ook weten is dat goede programma’s een spelgerichte en meer formeel onderwijs combineren. Een grootschalige meta-analyse van 123 vergelijkende onderzoeken naar interventies in de vroege kinderjaren in de VS vond bijvoorbeeld dat het bijwonen van de kleuterschool (gedefinieerd als voorafgaand aan de kleuterschool) positief gerelateerd was aan cognitieve resultaten en sociale vaardigheden. De studie toonde ook aan dat het gebruik van expliciete instructie positief gerelateerd was aan cognitieve winst ³.
Als we dus iets willen doen i.v.m. met voor- en vroegschoolse interventies (en daarbij natuurlijk rekening moeten houden met wat de verantwoordelijkheid van de gemeente is), dan kunnen we maar best wat dieper nadenken over wat we precies gaan implementeren, want op zich is vijf maanden leerwinst hier een vrij zinloos begrip.
Lees ook onze overige blogs m.b.t. de NPO menukaart.
Referenties
¹ Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I. & Taggart, B. (2004) The effective provision of pre-school education (EPPE) project. Nottingham: Department for Education and Skills
² The impact of Sure Start Local Programmes on five year olds and their families
https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/182026/DFE-RR067.pdf
³ Camilli, G., Vargas, S., Ryan, S. & Barnett, S. (2010) ‘Meta-analysis of the effects of early education interventions on cognitive and social development’, Teachers College Record, 112 (3) pp. 579–620