Veelvuldig schreef ik over de vier essentiële vragen die leerteams keer op keer beantwoorden om het leren van hun leerlingen te verbeteren, gebaseerd op het werk van DuFour et al. (2016). Echter, in dit stuk doe ik het voorstel om te gaan werken met vijf vragen in het leerteam, in plaats van vier, en deze in plaats van lineair cyclisch weer te geven.
Wat moet er geleerd worden (uit deze les)?
Deze vraag richt zich op het curriculum, op de leerlijnen en de leerdoelen. Als leren het primaire doel van een school is, dan moet je bepalen wat leerlingen moeten leren (Muhammad, 2024). Als je weet welke kennis en vaardigheden leerlingen aan het einde (van de les, van het leerjaar, van de basisschool) moeten bezitten, dan kun je bepalen wat je op de weg daarnaartoe aan moet leren en welke tijd je daar aan besteedt. Leerteams bepalen welke inhoud, kennis, vaardigheden essentieel zijn om te leren. Zij kijken bijv. naar volgordelijkheid, voorwaardelijkheid en complexiteit in hun curriculum.
Hoe leren we (dit aan)?
Deze vraag richt zich specifiek op de didactiek. Gebaseerd op de kennis van de cognitieve leerpsychologie (hoe leren we?) maken we didactische keuzes (hoe leren we dit aan?).
Opvallend aan de vier vragen van DuFour et al. (2016) is het ontbreken van deze vijfde vraag over de gehanteerde didactiek. Volgens hen een bewuste keuze, volgens mij een essentieel gemis. Er is gedegen wetenschappelijke onderbouwing voor (het vormgeven van) effectieve instructie gebaseerd op hoe leren werkt (lees bijvoorbeeld de boeken van Greg Ashman, 2022). Een evidence-informed aanpak kiezen of een specifieke leerstrategie inzetten, gebaseerd op datgene wat je wilt aanleren (Wat moet er geleerd worden?) is cruciaal. Het leerteam bekijkt, onderzoekt en beantwoordt met deze vraag het ‘hoe’. Tevens is deze nieuwe didactische vraag een schakel tussen de vorige vraag (wat moet er geleerd worden?) en de vervolgvraag (hoe weten we of dit geleerd is?).
Hoe weten we of dit geleerd is?
Deze vraag heeft betrekking op het onderwijzen van de leraar versus het leren van de leerling. Hoe weten en meten we of er geleerd is, wat er geleerd is en nog scherper gezegd: hoe garanderen we dat het essentiële curriculum door alle leerlingen geleerd wordt? Welk bewijs van leren willen we verzamelen? Dat bewijsmateriaal maakt tevens de effectiviteit of ineffectiviteit van de didactische strategieën die de leraar gebruikte bij het aanleren zichtbaar (Muhammad, 2024) en geeft mogelijkheid tot formatief handelen.
Hoe reageren we als dit niet of eerder al geleerd is?
Het antwoord op deze vraag leidt tot actie. Hier gaat het over het structurele antwoord als leerlingen wel of niet leren en hoe we dat leren uit kunnen breiden. Daarbij worden aanvullende didactische keuzes gemaakt, (mede) op basis van de eerder gekozen didactische strategieën. Vervolgens zou je als leerteam weer bij de vraag ‘Wat moet er geleerd worden’ uit kunnen komen en is diepere bestudering van het curriculum nodig om bijvoorbeeld de vraag over het uitbreiden van het leren te kunnen beantwoorden, inclusief de didactische strategie die daar bij hoort. Opnieuw doorloop je als leerteam de vijf vragen, dit maal gerichter en specifieker. En deze cyclus blijf je volgen.
Wil je het leerteam beter inzetten op basis van gedegen onderzoek? De training tot leerteamvoorzitter kan hieraan bijdragen. Zie onderstaande link naar het programma voor meer informatie.
Literatuurverwijzing
- Ashman, G. (2022). Dit is goede didactiek. Amsterdam University Press
- Dufour, R., Dufour, R., Eaker, R., Mattos, M., & Muhammad, A. (2024). Professionele leergemeenschap: Het handboek. Bazalt.
- Muhammad, A. (2024) The way forward. Solution Tree.
Meer lezen over dit onderwerp?
Academica
Academica
