In de recente discussie rondom ongelijkheid met betrekking tot de doorstroomtoets en de daaropvolgende discussie met betrekking tot vroege selectie in ons onderwijssysteem, zouden we bijna iets belangrijks over het hoofd zien: kansrijk onderwijs.
Borghans et al. (2021) constateren dat ongelijkheid tussen kinderen met een lage sociaaleconomische status (SES) en een hoge SES niet alleen al op jonge leeftijd ontstaat. Ook groeit deze langzaam maar zeker tijdens de schoolloopbaan van leerlingen in het primair onderwijs. U leest het goed: in een tijd waar kinderen op school zitten en dus zouden moeten leren, neemt de ongelijkheid tussen kinderen toé, niet af.
Dit gat is er al jaren en blijft stabiel (Borghans et al., 2021). Aan dit gegeven van het 'onderwijs als grote ongelijkmaker' liggen meerdere zaken ten grondslag (Elffers, 2020).
De discussie rondom kansrijk onderwijs lijkt zich te vernauwen naar kansrijk adviseren en daarmee wakkert de discussie rondom vroege selectie in ons onderwijssysteem (terecht) weer aan. Echter, kansrijk onderwijs betreft ook het onderwijs zélf. Startend met het opleiden voor kennis en vaardigheden die nodig zijn om te kunnen functioneren in de maatschappij, vastgelegd in de referentie- en streefdoelen door de commissie Meijerink (2009). Kansrijk onderwijs dat, kijkend naar de Staat van het Onderwijs (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2024) naast leerlingen met een lage SES-achtergrond álle leerlingen zou kunnen dienen. Dat vraagt reflectie op onze verwachtingen, ons handelen en ons curriculum, niet alleen in het primair onderwijs.
Onderzoek laat zien dat in klassen van leraren met hoge verwachtingen niet alleen de kloof tussen laag- en hoog presterende leerlingen kleiner wordt, maar ook dat álle leerlingen in deze klassen een beduidende groei doormaken in leerprestaties (Rubie- Davies & Hattie, 2024). In de recente discussie dreigt het gesprek over kansrijk opleiden vanuit hoge verwachtingen uit het oog verloren te worden. Het is zaak daar iets aan te doen.
In samenwerking met Christine Rubie-Davies ontwikkelde Academica het door haar ontwikkelde HERO-programma verder door voor de Nederlandse context. Dit evidence-informed professionaliseringsprogramma is ontworpen om de verwachtingen van leraren ten aanzien van hun leerlingen te verhogen. Daarmee verbeteren de sociaalpsychologische en academische resultaten van leerlingen. Meer weten over dit programma, lees verder via onderstaande button.
Literatuur
Borghans, L., & Diris, R. E. M. (2021). Ongelijkheid in het Nederlandse onderwijs door de
jaren heen.
Elffers, L. (2020). Onderwijs als de grote ongelijkmaker.
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2024). Rapport De Staat van het Onderwijs 2024.
Rubie-Davies, C. & Hattie, J. The powerful impact of teacher expectations: a narrative review.
