Continu zijn wij op zoek naar de ‘heilige graal' van leiderschap. Te vaak wordt nog gedacht dat de leiderschapsstijl die jij hanteert een weergave is van jouw persoonlijke eigenschappen, maar het is zoveel meer dan dat. De leiderschapsstijl die jij gebruikt is namelijk vooral een strategische keuze: een gerichte actie op basis van jouw kennis, vaardigheden en motivatie voor het bereiken van organisatiedoelstellingen.
Inspirational leadership is not about a single ingredient; it is all about the recipe. It comes about by combining ingredients. - Jack Zenger (1931), CEO Zenger Folkman
Op het eerste thema ga ik in dit artikel verder in.
Uit onderzoek blijkt dat het vermogen om te inspireren en motiveren de grootste hefboom is voor het genereren van medewerkersbetrokkenheid. Een thema waar organisaties in tijden van onrust en schaarste steeds meer het belang van inzien. Een hoge medewerkersbetrokkenheid zorgt voor continuïteit en betere organisatieresultaten én − niet onbelangrijk − onderscheidt de topleiders van de gemiddelde leider.
Niet voor niets wordt de competentie ‘anderen inspireren en motiveren’ door onderzoekers de zogenaamde ‘silver bullet’ genoemd. Maar hoe kun je als leider inspirerend zijn? Hier is geen eenduidig antwoord op te geven, want iedere leider kan, zoals we ook uit eigen ervaring weten, op een andere manier inspirerend zijn.
Een onderzoek onder ruim 1000 leiders die als zeer inspirerend werden gezien door hun directe omgeving gaf onderzoekers Zenger en Folkman input om zes verschillende stijlen van inspireren en motiveren te duiden. De verschillende stijlen gebruiken verschillende ingrediënten, maar interessant is dat alle onderzochte leiders de volgende twee essentiële gedragingen inzetten:
Iedere stijl legt echter een verschillend accent. Ik zet ze hieronder op een rij. Probeer voor jezelf eens te bepalen welke stijl of stijlen jij hanteert en jouw voorkeur heeft.
1. De motivator: ik deel mijn enthousiasme voor de opdracht en vertrouw op de positieve besmetting ervan.
Je toont passie, vitaliteit, sterkte en kracht. Je bent eerder dynamisch dan passief, meer extravert dan introvert en goed in het creëren van energie. Met deze vaardigheden moedig je jouw team aan actie te ondernemen. Werknemers blijven hierdoor enthousiast, zelfs wanneer ze onmogelijke taken voorgeschoteld krijgen. Je blijft optimistisch en hebt de kracht teleurstellingen te overwinnen. Moeilijke doelen zijn haalbaar voor jou, omdat je blijft geloven dat je het kunt bereiken.
2. De visionair: ik ontwikkel nieuwe strategieën voor en met het team, zodat we onze doelen kunnen bereiken.
Je schept een helder, concreet en levendig beeld van de toekomst. Je denkt vooruit en strategisch, in plaats van alleen tactisch en concreet. Je maakt ambitieuze en uitdagende doelen haalbaar. Jouw stijl zorgt ervoor dat teams en medewerkers een nieuwe richting inslaan, het einddoel voor ogen houden en niet verdwalen in details. Werknemers begrijpen goed hoe hun werkzaamheden bijdragen aan de grotere organisatiedoelen en zien hun bijdrage als waardevol. Je bent goed in staat overeenstemming te bereiken over de weg die naar het doel leidt.
3. De ontwikkelaar: ik stimuleer een grotere samenwerking en vertrouwen tussen teamleden.
Je bent sterk gericht op het creëren van positieve relaties en hebt grote interesse in de ideeën en meningen van anderen. Je behandelt anderen met respect en waardigheid, blijft positief en probeert het beste uit het team te halen. Je bereikt organisatiedoelen omdat je het team meeneemt, van de juiste inzichten voorziet en aanmoedigt naar organisatiedoelen toe te werken. Medewerkers voelen zich gewaardeerd en gerespecteerd. Jouw leiderschapsstijl vermindert conflict, maar stimuleert tegelijkertijd gezonde concurrentie. Het team ervaart een gevoel van eenheid.
4. De expert: ik stel mijn kennis en expertise ter beschikking om mijn team te ondersteunen met een plan.
Je levert waardevolle actuele informatie aan het team en kan innovatieve oplossingen vinden voor lastige problemen. Je vergroot het technisch inzicht en gebruikt persoonlijke expertise om oplossingen te implementeren. Deze stijl zorgt ervoor dat teams en medewerkers hun expertise opbouwen om technologische uitdagingen succesvol af te ronden. Je bent succesvol in het vinden van de beste en snelste oplossing en bereikt sneller organisatiedoelen omdat je complexe problemen gemakkelijker kunt oplossen.
5. De principiële: ik herinner mijn mensen eraan dat anderen buiten ons team op ons moeten kunnen rekenen.
Je benadrukt en toont een hoge mate van integriteit. Je moedigt anderen aan regels te volgen en procedures vast te stellen. Je doet wat je predikt en fungeert daarbij als rolmodel. Je vraagt anderen niet compromissen te sluiten over wat juist of ethisch is. Je zorgt ervoor dat medewerkers voldoening halen uit het nastreven van een waardevol doel, een doel dat groter is dan zijzelf. Medewerkers ervaren een sterke vertrouwensbasis, zien het nut van regels en procedures en voeren taken consistent en nauwkeurig uit.
6. De aanjager: ik moedig een sneller tempo aan en focus het team op het halen van een deadline.
Je legt de nadruk op het bereiken van de doelen van hun organisatie. Je komt deadlines en verplichtingen na, ongeacht wat daarvoor nodig is. Op tijd zijn en binnen het budget blijven zijn noodzakelijke resultaten voor jou. Medewerkers krijgen energie door het behalen van meetbare en concrete doelen; ze zijn daarom sneller geneigd uitdagingen te overwinnen die veel inspanning en energie vergen, omdat ze snel en daadkrachtig reageren. Medewerkers zijn gemotiveerd om moeilijk of vervelend werk te doen en houden zich aan gestelde deadlines en budgetten.
En? Welke stijl(en) hanteer jij als leider? Hanteer jij één stijl of combineer jij verschillende stijlen?
Met de module Leadership Making a Difference kun jij jouw leiderschapsstijlen ontwikkelen. Je verkrijgt inzicht in je eigen leiderschapsprofiel en leert de regie te gaan voeren op je duurzame impact. Deze module is los te volgen en start in maart 2024. Lees hier meer over de module.
Door verschillende leiderschapsstijlen te beheersen en de stijlen bewust in te zetten wanneer de situatie daarom vraagt, vergroot je de kans op effectiviteit. Zoals je misschien wel zult begrijpen kan een eenzijdige inzet van één stijl naast positieve effecten ook negatieve bijwerkingen hebben. Als je bijvoorbeeld stevig inzet op de aanjager-stijl haal je misschien de geformuleerde doelstellingen, maar loop je ook het risico dat de omgeving je intenties als minder integer zal beoordelen. Aan de andere kant zal een eenzijdige inzet op de ontwikkelaar-stijl jou misschien een hoge waardering geven op integriteit en eerlijkheid, maar bestaat aan de andere kant de kans dat het niet lukt de doelstellingen van de organisatie te bereiken.
Juist door de combinatie van meerdere leiderschapsstijlen en competenties is de keerzijde van een bepaalde leiderschapsstijl te compenseren: zo vergroot je je leiderschapseffectiviteit en benut je je leiderschapskracht het meest.
Inspireren kun je leren. Het is belangrijk dat je jouw persoonlijke leiderschapsreceptuur bewust kiest en zo je eigen succesformule inzet die het beste past bij jou en de organisatie.
Veel succes met het inspireren en motiveren van jouw omgeving.