Michaela in Nederland
De Michaela Community School is een school in Noord-Londen, die ook wel de strengste school van Londen genoemd wordt, maar die samenvatting doet de school echt tekort. Kennis, routines en hoge verwachtingen zijn belangrijke pijlers binnen de school. Academica heeft het Michaela-concept uitgewerkt in Nederland.
Gedrag
Het Michaela-concept gaat uit van een duidelijke visie op leren en gedrag. Schoolleider Miranda Henkes legt uit hoe dat er op de Arnhemse Hugo de Grootschool uitziet: “Door routines, voorspelbaar gedrag van leerkrachten en een vaste structuur in lesgeven laten we leerlingen beter tot leren komen. Kinderen hoeven niet na te denken hoe ze door de gangen moeten lopen of hoe ze in de klas moeten zitten.” Met meer rust in de school komen kinderen makkelijker tot leren, omdat ze minder last hebben van cognitieve overload.
Willemijn Loomans beaamt als gedragsspecialist dat deze duidelijkheid fijn is voor leerlingen. “Ze hebben als ze op school komen al bagage mee vanuit huis. Op een Michaela-school is er zoveel duidelijkheid en overzicht, dat ze niet hoeven na te denken over hoe ze zich moeten gedragen in de school. Zo wordt aangeleerd wat ‘normaal’ is.”
Hoge verwachtingen
De structuur is nodig om de belangrijkste mindset van Michaela realiteit te maken: ieder kind kan alles leren. Het gaat erom dat de leerkracht naar een leerling kijkt en iedere keer gelooft - écht gelooft - ook deze persoon zal het leren. Door het nemen van deze verantwoordelijkheid zorg je voor een school met veerkracht, warm gezag en hoge verwachtingen.
Op de Hugo De Grootschool van Henkes gebeurt dit inmiddels: “Onze insteek is dat wij er samen alles aan doen om te zorgen dat ieder kind alles kan leren. En – niet onbelangrijk – we verwachten ook dat het lukt.” Deze focus op hoge verwachtingen werkt niet alleen voor de leerlingen, maar ook voor alle professionals binnen de school. Francis van Haandel – beleidsadviseur onderwijs – ziet dat de mindset van hoge verwachtingen ertoe leidt dat leerkrachten ook naar zichzelf gaan kijken. “Leraren denken na hoe ze hun eigen handelen effectief kunnen inzetten om alle kinderen tot leren te laten komen. Dat motiveert enorm.”
Het programma
Een Michaela-programma duurt twee jaar. Je start met een leidende coalitie van ten minste drie personen, bestaande uit onder andere de schoolleider, de intern begeleider, kwaliteitscoördinator of zorgcoördinator en betrokken leerkrachten. Deze leidende coalitie volgt samen met andere scholen meerdere bijeenkomsten. In die bijeenkomsten gaat men aan de slag met dat wat de wetenschap ons vertelt. Zo wordt onder andere de cognitieve leerpsychologie behandeld en hoe dit samengaat met de hoge verwachtingen van een Michaela-school. Er wordt altijd een koppeling gemaakt met de gedragscultuur in school, gekeken hoe je een transitie kan maken met je team en dit wordt vervolgens vertaald naar duidelijke plannen en kwaliteitskaarten. Van Haandel beaamt dit: "Academica zorgt ervoor dat leerkrachten het verhaal zelf kunnen vertellen en overdragen. Dat is ook echt nodig. Er zit een sterke focus op persoonlijk leiderschap, waardoor vakmanschap centraal staat."
Blijven leren
“In het Michaela-concept is gedrag een leerdoel,” zegt schoolleider Henkes. “Dat betekent dat als je iets met elkaar wilt leren, dat je eerst moet uitleggen waarom, vervolgens een duidelijke instructie geven, dan samen oefenen en toepassen in de praktijk en tot slot dat herhalen tot het goed gaat. Dat betekent dat we elkaar als team professioneel moeten aanspreken.” Onderwijsadviseur Van Haandel laat weten dat zo’n proces niet vanzelf gaat: “Het werkt alleen als het team erin gelooft: je moet het echt omarmen. Het is daarom belangrijk dat je elkaar de ruimte geeft, ook wanneer er weerstand is. De transitie naar dit concept gaat namelijk niet vanzelf, daar mag het af en toe best schuren.”
Effect?
Schoolleider Henkes omschrijft het effect: “Als de bel van de pauze gaat dan lopen hier 170 kinderen in stilte door de school. We hoeven tijdens toetsen geen briefjes meer op de ramen te hangen met de vraag of iedereen stil wil zijn. Kinderen worden minder snel boos en er zijn minder discussies over gedrag. Er heerst rust en regelmaat in de school.”
Academica is inmiddels met meerdere scholen gestart met het Michaela-concept. Deze scholen bestaan uit basis- en voorgezet onderwijs, maar ook een grote groep speciaal-onderwijsscholen.
Meer weten over ons Michaela-programma?
- Willemijn Loomans was gedragsspecialist en inmiddels schoolleider bij kindcentrum het Universum in Hoorn.
- Miranda Henkes is schoolleider op de Hugo de Grootschool in Arnhem.
- Francis van Haandel is gastdocent bij Academica, onderwijsadviseur en orthopedagoog bij Flores Onderwijs.
